Etapy remontu drogi: Co warto wiedzieć przed rozpoczęciem prac budowlanych?

Wtedy, gdy stan techniczny nawierzchni zagraża bezpieczeństwu ruchu drogowego, przeprowadza się remont drogi. W zależności od rodzaju i ilości uszkodzeń, które pojawiły się na nawierzchni oraz uwarunkowań lokalnych może być to remont cząstkowy lub całkowity. Jak krok po kroku wykonuje się prace remontowe i jakie technologie wykorzystuje się powszechnie do naprawy dróg?

Nawierzchnie asfaltowe, chociaż uznawane za trwałe, z czasem ulegają zużyciu i zniszczeniom na skutek oddziaływań generowanych przez poruszające się po nich pojazdy, zanieczyszczeń oraz warunków klimatycznych.

Szczególnie szkodliwe dla tego rodzaju nawierzchni są zmienne temperatury – zwłaszcza wtedy, gdy wahają się od ujemnych do dodatnich i odwrotnie, intensywne opady atmosferyczne, sól drogowa, a także osady chemiczne takie jak paliwo czy oleje z pochodzące z pojazdów i gromadzące się na asfalcie. Do powstawania zniszczeń przyczyniają się również duże obciążenia generowane przez samochody ciężarowe lub rolnicze, szczególnie wtedy, gdy przy projektowaniu drogi nie wzięto ich pod uwagę.

Oddziaływanie tych czynników może powodować powstawanie deformacji trwałych np. kolein lub tarek, spękań np. termicznych, zmęczeniowych lub odbitych oraz uszkodzeń powierzchniowych np. ubytków lepiszcza, warstwy ścieralnej czy wypolerowania ziaren kruszywa.

Jeśli na nawierzchniach pojawią się uszkodzenia, które zagrażają bezpieczeństwu ruchu drogowego, konieczne staje się wykonanie prac naprawczych – modernizacji i remontu dróg.

Ocena stanu technicznego drogi

Zanim jednak przystąpi się do jakichkolwiek działań, należy ocenić stan nawierzchni. To pierwszy etap remontu drogi. Zazwyczaj przeprowadza się ocenę wizualną, którą uzupełnia się o specjalistyczne badania terenowe, m.in. pomiary nośności czy sprawdzanie grubości warstw, a także badania laboratoryjne. Dodatkowo, w trakcie kontroli nawierzchni identyfikuje się również zagrożenia, które mogą doprowadzić do poważniejszych uszkodzeń.

Dzięki dokładnej analizie można skutecznie określić stopień zużycia nawierzchni, a następnie zdecydować, co obejmą prace remontowe.

W Polsce procedury dotyczące naprawy nawierzchni drogowych w przypadku uszkodzeń, utraty nośności czy innych problemów technicznych, są określane w dokumentacji przetargowej oraz specyfikacjach technicznych opracowywanych przez zamawiających (np. Generalna Dyrekcja Dróg Krajowych i Autostrad, samorządy terytorialne, inne instytucje publiczne). W takich zleceniach szczegółowo opisane są technologie naprawy, wymagania dotyczące materiałów oraz procedury, jakie muszą zostać zastosowane.

Typowe procedury naprawy nawierzchni drogowych w Polsce

1. Naprawy cząstkowe nawierzchni:
   • Zakres prac: W przypadku uszkodzeń powierzchniowych, takich jak pęknięcia, ubytki czy wykruszenia, przeprowadza się naprawy cząstkowe.
   • Technologia: Często wykorzystuje się utwardzenie powierzchniowe za pomocą odpowiednich materiałów m.in. emulsji asfaltowych lub mieszanek mineralno-asfaltowych, które poprawiają właściwości nawierzchni. W przypadku mniejszych uszkodzeń kładzie się cienką warstwę ścieralną na zimno lub na gorąco (w zależności od wymagań).
2. Frezowanie nawierzchni:
   • Zakres prac: W przypadku większych deformacji, takich jak falowanie, nierówności czy zapadnięcia nawierzchni, wykonuje się frezowanie nawierzchni. Polega to na usunięciu zniszczonej warstwy nawierzchni do odpowiedniej głębokości (zwykle 3-4 cm w przypadku asfaltu).
   • Technologia: Po frezowaniu, drobno pocięty materiał asfaltowy może być usunięty lub poddany recyklingowi, a w przypadku jego dobrego stanu, może zostać ponownie użyty. W miejsce frezowanej warstwy kładzie się nową nawierzchnię asfaltową lub warstwę ścieralną na gorąco.
3. Wymiana nawierzchni (przebudowa nawierzchni):
   • Zakres prac: W przypadku poważniejszych uszkodzeń lub gdy nawierzchnia traci nośność (np. z powodu wieloletniego użytkowania, złych warunków eksploatacyjnych czy dużych uszkodzeń mechanicznych), przeprowadza się wymianę nawierzchni.
   • Technologia: Wymiana polega na usunięciu całej zniszczonej nawierzchni i budowie jej od nowa. Najczęściej wykonuje się frezowanie całej nawierzchni, a następnie budowę nowej warstwy nośnej (np. z mieszanek mineralno-asfaltowych) oraz nowej warstwy ścieralnej. W przypadku dużych remontów, może być również konieczne wzmocnienie podbudowy.
4. Recykling nawierzchni:
   • Zakres prac: W przypadku, gdy nawierzchnia ma wciąż odpowiednią strukturę, a tylko wierzchnia warstwa uległa zniszczeniu, stosuje się recykling nawierzchni. Może to obejmować recykling na zimno lub na gorąco.
   • Technologia: Proces polega na frezowaniu uszkodzonej warstwy, a następnie jej ponownym wykorzystaniu po dodaniu odpowiednich materiałów (np. asfaltu lub innych komponentów). Tego typu rozwiązanie ma na celu zmniejszenie kosztów oraz redukowanie negatywnego wpływu na środowisko.
5. Usuwanie spękań nawierzchni:
   • Zakres prac: W przypadku drobnych pęknięć, które nie stanowią poważnych deformacji nawierzchni, stosuje się wypełnianie pęknięć metodą pasmową. Może to być szczególnie stosowane w przypadku uszkodzeń wynikających z mrozu, rozmarzania czy innych czynników atmosferycznych.
   • Technologia: Pęknięcia wypełnia się masą uszczelniającą lub taśmą uszczelniającą (w przypadku szczelin o mniejszej szerokości). Może być także stosowane przykrycie pęknięć cienką warstwą ścieralną lub przeprowadzenie recyklingu na zimno, jeżeli spoiny są szersze.

Kontrola jakości i oddanie drogi do użytku

Ostatni etap to kontrola jakości drogi i oddanie jej do użytku. Kontrola jakości obejmuje różnego typu badania oceniające m.in. grubość warstw asfaltu, nośność nawierzchni oraz jej równość. W ten sposób sprawdza się, czy wyremontowana droga spełnia wymagania techniczne i użytkowe.

Jeśli wyniki badań będą pozytywne i specjaliści potwierdzą, że droga została wykonana zgodnie z projektem, może zostać oddana do użytkowania.

Warto jednak pamiętać, że na zarządcy drogi spoczywa obowiązek regularnego kontrolowania jej stanu. Wtedy, gdy pojawią się uszkodzenia, należy jak najszybciej przeprowadzić kolejny remont, żeby nie doszło do całkowitego zniszczenia nawierzchni. Znacznie łatwiej jest wykonać remont cząstkowy, np. uzupełnić pojedyncze ubytki niż remont całościowy, który wymaga wyłączenia trasy z użytku na pewien czas i poniesienia wyższych kosztów.